Là nơi hội tụ văn hóa của 19 dân tộc như: Thái, Mông, Kinh, Lào, Hà Nhì, Khơ Mú, Hoa.v.v... Điện Biên được biết đến với rất nhiều món ăn nổi tiếng như: Thịt trâu gác bếp, cá nướng pa pỉnh tộp, xôi nếp nương, sâu tre, nhộng ong đất, bánh khẩu xén và các loại rau măng rừng. Ngoài ra, Điện Biên còn được du khách tìm đến bởi sự hấp dẫn của nhiều sản vật như: “rượu Mông pê, dê núi đá, cá sông Đà, gà xương đen". Bên cạnh đó, du khách cũng bị thu hút bởi những gia vị để tạo ra các món ăn của đồng bào cũng rất đa dạng, từ các loại nguyên liệu, gia vị đến nước chấm đã tạo nên sự độc đáo cho các món ăn truyền thống.
Phụ nữ thị xã Mường Lay chuẩn bị mâm cơm phục vụ khách du lịch
Tại thành phố Điện Biên Phủ và huyện Điện Biên, các bản văn hóa như: bản Ten, bản Noong Chứn, Him Lam, Phiêng Lơi, bản Mển, bản Co Mỵ, là các bản văn hóa du lịch được nhiều đoàn khách ghé thăm.
Đối với bản Phiêng Lơi nhờ được thừa hưởng địa thế vô cùng thuận lợi, nằm ngay cửa ngõ của Thành phố Điện Biên Phủ, cùng cảnh sắc thiên nhiên hữu tình và nhiều nét văn hóa truyền thống độc đáo, những năm gần đây người dân nơi đây đã quan tâm, chú trọng đến việc nâng cấp, chỉnh trang, tạo dựng cảnh quan môi trường, đồng thời thiết chế văn hóa cơ sở cũng được ra sức đổi mới kết hợp với gìn giữ, phát huy những nét truyền thống về văn hóa, văn nghệ, ẩm thực. Để phục vụ khách du lịch, bản Phiêng Lơi đã thành lập tổ ẩm thực và đội văn nghệ với gần 20 thành viên để phục vụ du khách. Việc khai thác các giá trị văn hóa ẩm thực phục vụ phát triển du lịch không những mang lại nguồn lợi kinh tế, mà còn giúp người dân trong bản lưu giữ và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống.
Tại bản Ten, xã Thanh Xương, huyện Điện Biên, để phục vụ du lịch, người dân trong bản đã chủ động cải tạo, chỉnh trang, nâng cấp nhà ở, tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ phục vụ du khách. Theo số liệu thống kê, hiện nay, tại bản Ten đã có trên 30 hộ dân tham gia vào loại hình du lịch và có trên 80 lượt người được tham dự các lớp tập huấn về văn hóa, văn nghệ, chế biến ẩm thực để phục vụ phát triển du lịch. Những năm gần đây, bình quân mỗi tháng các gia đình trong bản Ten đón khoảng 15-20 đoàn khách, trong đó có nhiều đoàn khách trong nước và quốc tế.
Và hiện nay ẩm thực không chỉ đáp ứng nhu cầu thưởng thức của khách du lịch, mà còn đang góp phần tạo việc làm, mang lại thu nhập cho một bộ phận người dân bản Ten; đồng thời ẩm thực còn đóng vai trò thúc đẩy kinh tế phát triển gắn với quảng bá những nét đặc trưng trong bản sắc văn hóa các dân tộc trên địa bàn.
Trong xu thế phát triển đa dạng của nhu cầu du lịch, ẩm thực không đơn thuần đóng vai trò là yếu tố phục vụ cho nhu cầu của du khách về ăn uống đơn thuần mà đôi khi đã trở thành mục đích chính của các chuyến du lịch. Có một điều dễ nhận thấy đó là ở Điện Biên, từ những nhà hàng ẩm thực truyền thống, phiên chợ vùng cao hay các nguyên liệu đặc trưng cùng cách chế biến món ăn độc đáo cũng đều là những ví dụ minh họa sinh động để hấp dẫn khách du lịch.
Bên cạnh bản sắc độc đáo của hương vị và nghệ thuật chế biến tinh tế trong từng món ăn của chính những người đồng bào dân tộc, thì những năm gần đây, nhận thức được vai trò của văn hóa ẩm thực trong phát triển du lịch, tỉnh Điện Biên cũng đã đẩy mạnh việc xây dựng một số chương trình xúc tiến du lịch và công nhận các sản phẩm OCOP như: Chè Hương Linh - Tủa Chùa, Cà phê Mường Ảng, đưa ẩm thực là một trong các sản phẩm du lịch quan trọng để quảng bá tới du khách trong và ngoài nước.
Ngoài ra việc biên soạn, biên tập, ghi chép, sưu tầm để xuất bản các tư liệu văn hóa ẩm thực và sách về ẩm thực của đồng bào các dân tộc Điện Biên cũng là một vấn đề hiện đang được quan tâm, khích lệ. Bởi văn hóa ẩm thực là văn hóa phi vật thể, việc nhấn mạnh những nét tinh tế về phong cách và thẩm mỹ ẩm thực cũng chính là một cách trung chuyển để du khách có thể tham khảo trước chuyến đi, qua đó góp phần kích thích sự tò mò, muốn được khám phá, thưởng thức và chọn Điện Biên làm nơi du lịch lý tưởng của mỗi du khách.
Để ẩm thực Điện Biên ngày càng phát huy hơn nữa vai trò thu hút khách du lịch, ngành Văn hóa-Thông tin và Du lịch cũng cần đẩy mạnh việc tổ chức các sự kiện quảng bá ẩm thực trong và ngoài tỉnh, các cuộc thi chế biến món ăn, hay xây dựng các tiêu chí định hướng, bình chọn thương hiệu ẩm thực. Cũng như có những giải pháp quy hoạch cụ thể, đồng bộ và chặt chẽ trong việc quản lý, nâng cao số lượng và chất lượng các bản văn hóa, thực hiện chuyên nghiệp hóa nguồn nhân lực phục vụ du lịch. Có thể tiến hành quy hoạch những khu ẩm thực đường phố chuyên phục vụ du khách vào thời điểm nhất định trong tuần hoặc theo mùa. Hiệu quả của văn hóa ẩm thực truyền thống còn phụ thuộc rất nhiều vào sự hướng dẫn của người chế biến, hay chủ nhà hàng cùng quy tắc ứng xử du lịch văn minh. Để từ đó có thể thu hút đông đảo hơn nữa du khách trong và ngoài nước đến với Điện Biên.
