Giải quyết những vướng mắc lớn trong đầu tư ứng dụng CNTT phục vụ chuyển đổi số

Ngày 10/7, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đã ký ban hành Nghị định 82 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 73 năm 2019 quy định quản lý đầu tư ứng dụng CNTT sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước. 

Việc ban hành Nghị định 82 thời điểm này được nhận định là rất kịp thời, thể hiện quyết tâm chính trị cùng sự quan tâm, chỉ đạo sát sao, quyết liệt của Chính phủ trong việc tháo gỡ các vướng mắc, ‘điểm nghẽn’ về thể chế, chính sách cho thực hiện chuyển đổi số. Bởi lẽ, hiện nay các nhiệm vụ chuyển đổi số đang được thúc đẩy triển khai mạnh mẽ và gấp rút để đạt mục tiêu của Chương trình chuyển đổi số quốc gia và các đề án, kế hoạch chuyển đổi số của từng bộ, ngành, địa phương.

Trong thông tin chia sẻ với VietNamNet sáng ngày 12/7, Cục Chuyển đổi số quốc gia (Bộ TT&TT) cho biết, với Nghị định 82, nhiều ‘điểm nghẽn’ trong công tác đầu tư ứng dụng CNTT đã được tháo gỡ cho các cơ quan nhà nước.

Theo phân tích của Cục Chuyển đổi số quốc gia, Nghị định 82 đã thể chế hóa mạnh mẽ hoạt động đầu tư, mua sắm các phần mềm phổ biến mà nhiều bộ, cơ quan trung ương, địa phương có nhu cầu đầu tư, mua sắm, thuê dịch vụ CNTT giống nhau về chức năng, tính năng kỹ thuật cơ bản trên phạm vi toàn quốc hoặc trong phạm vi ngành, chuyên ngành, lĩnh vực.

Theo đó, các Bộ chuyên ngành có trách nhiệm rà soát, xây dựng, công bố danh mục và chức năng, tính năng kỹ thuật cơ bản của phần mềm phổ biến ngành, chuyên ngành, lĩnh vực; Bộ TT&TT có trách nhiệm rà soát, xây dựng, công bố danh mục và chức năng, tính năng kỹ thuật cơ bản của phần mềm phổ biến quốc gia; Các tổ chức, cá nhân cung cấp phần mềm phổ biến có trách nhiệm công bố công khai những sản phẩm phần mềm phổ biến do mình xây dựng, phát triển đáp ứng được các chức năng, tính năng kỹ thuật cơ bản đó.

“Quy định trên được kỳ vọng sẽ giải quyết được vấn đề tiềm ẩn nguy cơ lãng phí, thất thoát ngân sách nhà nước có thể xảy ra trong đầu tư ứng dụng CNTT”, Cục Chuyển đổi số quốc gia cho hay.

Nghị định 82 cũng đã sửa đổi quy định về quản lý đầu tư ứng dụng CNTT sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước để đồng bộ, tuân thủ với các quy định của pháp luật luật đầu tư, pháp luật ngân sách nhà nước, pháp luật đấu thầu hiện hành, nhưng vẫn bảo đảm phù hợp với thực tiễn.

Cụ thể, Nghị định 82 bỏ quy định về hạn mức kinh phí các trường hợp thiết kế 1 bước, 2 bước; Phân cấp mạnh cho cấp có thẩm quyền quyết định đầu tư, phương án thiết kế của các dự án đầu tư hệ thống thông tin, phần cứng, phần mềm, cơ sở dữ liệu bảo đảm hiệu quả quản lý thực hiện dự án. Quy định này áp dụng cả với dự án đầu tư ứng dụng CNTT sử dụng kinh phí chi đầu tư phát triển và cả với các hoạt động mang tính chất đầu tư, mua sắm hệ thống thông tin, phần cứng, phần mềm, cơ sở dữ liệu sử dụng từ nguồn kinh phí chi thường xuyên.

Quy định về ‘trang thiết bị CNTT’ đã được bổ sung, bao gồm thiết bị phần cứng, phần mềm và cơ sở dữ liệu để giải quyết vướng mắc về chuyển nguồn ngân sách nhà nước đối với mua sắm hàng hóa, trang thiết bị CNTT; Đồng thời, khẳng định việc xây dựng, phát triển, nâng cấp, mở rộng phần mềm nội bộ là hoạt động mua sắm trang thiết bị CNTT.

Nghị định còn quy định cụ thể phương pháp, cách thức xác định giá trị của những phần mềm được xây dựng, phát triển, nâng cấp, mở rộng dựa trên phần mềm thương mại, phần mềm nguồn mở, nền tảng số, bộ khung mã lệnh, dựa trên công nghệ trí tuệ nhân tạo, chuỗi khối, thực tế ảo/thực tế tăng cường...  

Quy định nêu trên được cơ quan chủ trì soạn thảo kỳ vọng sẽ giải quyết những kiến nghị, vướng mắc thời gian qua của nhiều cơ quan, tổ chức trong hoạt động đầu tư ứng dụng CNTT, nhất là trong bối cảnh những công nghệ mới được ứng dụng mạnh mẽ trong xây dựng các phần mềm, nền tảng số.

Bên cạnh đó, Chính phủ cũng đã đưa ra yêu cầu bắt buộc thực hiện duy trì, vận hành, bảo trì sản phẩm của các dự án đầu tư ứng dụng CNTT; Các cơ quan nhà nước phải có trách nhiệm thực hiện để các hệ thống thông tin, nền tảng số được vận hành ổn định, thường xuyên, liên tục, khai thác hiệu quả. Đặc biệt, ‘điểm nghẽn’ về nguồn kinh phí được tháo gỡ với quy định bắt buộc bảo đảm kinh phí cho hoạt động này.

Một điểm đáng chú ý nữa của Nghị định 82 còn là việc khẳng định thuê dịch vụ CNTT là một hình thức ưu tiên triển khai trong hoạt động ứng dụng CNTT phục vụ chuyển đổi số.

Tuy nhiên, để tránh tình trạng ‘lạm dụng’ hình thức thuê dịch vụ CNTT, Nghị định mới đã bổ sung quy định trước khi thuê dịch vụ CNTT, cơ quan nhà nước phải so sánh ưu điểm, hạn chế giữa việc đầu tư, mua sắm mới và thuê dịch vụ CNTT dựa trên các điều kiện, tình hình cụ thể của cơ quan mình, làm cơ sở để cấp có thẩm quyền quyết định hình thức thực hiện. Ngoài ra, thời gian thuê dịch vụ được mở rộng lên tối đa 8 năm để bảo đảm ổn định, liên tục, hiệu quả của việc khai thác, sử dụng dịch vụ.

Cục Chuyển đổi số quốc gia cũng thông tin thêm, Nghị định 82 được ban hành không phát sinh thêm thủ tục hành chính giữa các cơ quan nhà nước trong hoạt động đầu tư, mua sắm, thuê dịch vụ CNTT; Mà còn cắt giảm thêm 2 thủ tục hành chính nội bộ và đơn giản hóa thêm 2 thủ tục hành chính nội bộ.

“Hiện nay, các thủ tục hành chính tại Nghị định 73 năm 2019 và Nghị định 82 mới ban hành là những thủ tục tối thiểu cần thiết liên quan đến việc trình, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư ứng dụng CNTT, hoạt động ứng dụng CNTT”, đại diện Cục Chuyển đổi số quốc gia nhấn mạnh.