Di tích kiến trúc nghệ thuật Tháp Mường Luân

Tháp được xây dựng theo hình bút tháp, thân vuông, dưới to và phần trên nhỏ dần. Nguyên vật liệu để xây dựng tháp gồm: Gạch, vôi, vữa, cát và mật mía. Gạch để xây tháp gồm 2 loại, gạch vồ và gạch chỉ, gạch vồ dùng để xây chân tháp, gạch chỉ dùng để xây phần thân và ngọn tháp. Bên ngoài tháp được chát một lớp áo bằng cát trộn mật mía. Sự kết hợp hài hòa giữa vật liệu xây dựng, đường nét kiến trúc và nghệ thuật điêu khắc tạo cho di tích tháp Mường Luân vừa mang dáng vẻ vững chắc, vừa thanh thoát và có tính thẩm mỹ cao. Tháp Mường Luân cao 15m, chia làm 3 phần chính (chân tháp, thân tháp và ngọn tháp). Chân tháp (bệ tháp) có cấu tạo hình vuông, cao 1m, được xây đặc, vững chãi, không trang trí hoa văn, phía ngoài có hành lang rộng, du khách có thể đi lại quanh tháp. Thân tháp được xây đặc, hình dạng ống vuông, phần dưới to và phần trên nhỏ dần. Phần dưới của thân tháp xây hình vuông đặc, được chia làm 6 bậc, xung quanh không trang trí hoa văn, ở đầu của mỗi góc vuông là các góc nhọn uốn cong hình móc tạo thành một tòa cánh sen cách điệu. Phần thân tháp từ bệ trở lên có nhiều bệ tròn vai được làm nhẵn, chồng lên nhau kết hợp với những đường nét hoa văn khắc chìm, khắc nổi thể hiện bằng những hình chim cách điệu, hình hoa lá bố cục hài hòa. Họa tiết nổi bật nhất ở đây là hình rồng được đắp nổi chạy quanh thân cây tháp, tạo thành hình số tám kép. Bốn mặt của tháp đều thể hiện năm cặp rồng tạo cho cây tháp một dáng vẻ bề thế, vừa vững chãi, vừa có độ bền chắc khỏe. Những con rồng được trang trí quanh thân tháp mang trên mình lớp vẩy đặc trưng, không giống với những con rồng được thể hiện ở các thời kỳ lịch sử của Việt Nam, con rồng ở đây được khắc họa nhỏ như những con rắn mà văn hóa Ấn Độ giáo vẫn tôn thờ. Với đường nét kiến trúc mềm mại, hài hòa, chi tiết đã tạo sự bí ẩn, cuốn hút đối với người xem. Phần trên của thân tháp hoa văn trang trí là hình một tòa sen hay các cánh hoa sen cách điệu, hình lá đề, lá nhọn và hình mặt trời. Các họa tiết hoa văn trang trí được kết nối với nhau tạo nên một đồ án trang trí hài hòa, bố cục chặt chẽ, bên trong các cánh hoa sen có gắn những mảnh gương nhỏ. Đặc biệt hình mặt trời được gắn ở giữa bốn mặt tháp, chính giữa của mặt trời được gắn một mảnh gương nhỏ để mỗi khi mặt trời tự nhiên chiếu rọi cây tháp sẽ tỏa ánh hào quang lấp lánh ra bốn hướng. Ngọn tháp được chia làm hai phần không trang trí hoa văn, ở giữa phình to, hai đầu thóp lại giống hình quả trám. Giữa hai phần của ngọn tháp và trên cùng của ngọn tháp được trang trí hoa văn họa tiết như phần trên của thân tháp nhưng được thu nhỏ để tạo sự thanh thoát, mềm mại cho toàn bộ bố cục của tháp. Tất cả họa tiết, hoa văn trang trí trên tháp Mường Luân đều được làm bằng đất nung màu đỏ tươi, xen lẫn màu xám trắng, xám nâu và xám đen đã tạo cho tháp thêm cổ kính nhưng lại nổi bật trên nền xanh thẫm của vùng núi Tây Bắc. Tháp Mường Luân là một trong những di sản văn hóa cổ của dân tộc còn lưu lại trên mảnh đất Tây Bắc và đánh dấu một giai đoạn phát triển rực rỡ về văn hóa và xã hội của dân tộc Việt Nam - Lào. Thông qua di tích sẽ giúp các nhà nghiên cứu, khách tham quan có thể tìm hiểu, nghiên cứu về giá trị lịch sử, nghệ thuật, kiến trúc cũng như hiểu được ý tưởng, mong ước của cha ông ta đã gửi gắm trên cây tháp, qua đó biết trân trọng thành quả lao động của cha ông đã tạo ra và để lại cho con cháu mai sau. Ngoài giá trị lịch sử, văn hóa, nghệ thuật kiến trúc, tháp Mường Luân còn biểu trưng cho tình đoàn kết các dân tộc, đặc biệt việc xây dựng tháp còn thể hiện tình hữu nghị Việt - Lào đã gắn bó keo sơn từ lâu đời. Tháp Mường Luân là di tích kiến trúc nghệ thuật ở Điện Biên đã được Bộ Văn hóa,Thể thao và Du lịch công nhận xếp hạng di tích Quốc gia./.